Czy historia wsi i chłopstwa może być pasjonująca? Zdecydowanie tak! Udowodnili to uczestnicy spotkania w ramach działającego w bibliotece Klubu Książki Wrocławska 257. Już po raz drugi zaangażowali się w pełną pasji i zarazem merytoryczną dyskusję o dziedzictwie swoich miejscowości
Tym razem temat został uszczegółowiony, a przedmiotem spotkania była akcja oczynszowania i uwłaszczenia, która – jako bardzo długi proces – rozpoczęła się incydentalnie na Biskupiźnie już w 1739 roku, a dynamikę zyskała po roku 1823, kiedy to władze pruskie wydały dekret o regulacji gruntów. Jak zauważył Przemysław Pawlak (dyrektor biblioteki), był to bardzo złożony i żmudny cykl, który trwał w różnych zakątkach ziemi gostyńskiej aż do lat 60. i 70. XIX wieku.
Andrzej Grześkowiak, były kierownik muzeum i emerytowany nauczyciel liceum, zwrócił uwagę na brak specjalistycznej literatury i opracowań, które wyjaśniałyby mechanizmy prawne, ekonomiczne i decyzyjne prowadzonych regulacji. Nadal kanoniczną pracą dla tej problematyki pozostaje publikacja Witolda Jakóbczyka z 1951 roku pt. Uwłaszczenie chłopów w Wielkopolsce w XIX wieku.
W dyskusji głos zabrali także dr Wojciech Mikulski oraz poeta Gabriel Roszak. Zwracano uwagę na to, że zmienia się stosunek do ziemi, która wcześniej była uważana za żywicielkę i matkę, a dziś postrzegana jest jako narzędzie pracy. Mówiono o tym, jak uwłaszczenie przemodelowało strukturę społeczną wsi, tworząc podstawy kapitalizmu, w którym rozwijały się folwarki i bogate gospodarstwa chłopskie, a słabsze i mniejsze bankrutowały.
Prawdziwą sensacją okazały się materiały archiwalne zaprezentowane przez Jacka Frydryszaka, dotyczące Dusiny i Starego Gostynia – w tym recesy uwłaszczeniowe, spisy dusz, spisy mesznego itp.
Uczestnicy doszli do wniosku, że warto zajmować się historią chłopów i wsi, ponieważ każdy z nas ma tam swoje korzenie. Wiele źródeł czeka jeszcze na odkrycie, a te już odkryte – na rzetelne opracowanie i nowe, nieszablonowe interpretacje.
Spotkanie zorganizowano dzięki zaangażowaniu Muzeum w Gostyniu oraz Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Gostyniu.
Następne spotkanie odbędzie się w październiku!
